Coaching, counseling en therapie, het werkt echt! Maar hoe?

“Geloof je dat iemand echt kan veranderen?” Dat is de vraag die ik wel eens krijg van cliënten, terwijl ze me aankijken met zowel hoop als twijfel in hun ogen. Uiteraard is mijn antwoord dan “ja!”. Als ik daar niet van overtuigd zou zijn, zou ik geen counselor zijn geworden tenslotte. Er is ook overtuigend wetenschappelijk bewijs dat coaching of therapie daadwerkelijk helpt. Sterker nog, het is bijzonder effectief! Ongeveer 80% van de mensen voelt zich na een traject significant beter dan mensen met vergelijkbare klachten die geen hulp zoeken. Dat is een betere score dan bij veel medische behandelingen! Misschien is het dan een nuttigere vraag wat verandering precies inhoudt, en vooral, hoe krijgt iemand het voor elkaar zichzelf te veranderen tijdens coaching of therapie?

Je innerlijk landschap

Stel je innerlijk eens voor als een land dat nog niet helemaal ontdekt is. In sommige gebieden ben je nog nooit geweest, in andere gebieden kun je niet (meer) komen doordat de toegang afgesloten is door één of ander obstakel. Jezelf veranderen houdt dan in, dat je die onontdekte gebieden gaat verkennen en die obstakels (bv een pijnlijke ervaring uit je kindertijd) gaat aanpakken, zodat het hele land toegankelijk wordt. Dit komt overeen met het ontwikkelen van je latente kwaliteiten en het weer toegang krijgen tot mogelijkheden in voelen en gedrag die je kwijt was geraakt. Je hoeft niet meer op die ene (schadelijke) manier te reageren op een situatie, maar je ontwikkelt de vrijheid om anders te denken, anders te voelen en je anders te gedragen. Kortom: je ervaart meer vrijheid, meer energie en meer levensvreugde.

Hoe doe je dat dan, veranderen? Laten we als voorbeeld zo’n obstakel nemen. Stel, als kind heb je een hele pijnlijke ervaring meegemaakt, waar je toen niet zo goed mee om kon gaan. Die pijn en angst heb je ergens van binnen  opgeslagen en nu nog reageer je op een angstige manier op situaties die je onbewust doen denken aan die pijnlijke ervaring uit je kindertijd. Je weet niet waarom je zo reageert, waarom je je naar voelt, maar je hebt er echt last van dat je je zo angstig voelt in bepaalde situaties. Wat nu?

Stap 1: erkennen

De eerste stap is erkennen dat er iets aan de hand is. Wellicht heb je het lang ontkend, dan zei je bijvoorbeeld tegen je partner (en tegen jezelf!): “nee hoor, zo ben ik helemaal niet! Dat zie je verkeerd, ik bedoelde het niet zo!”. Of wat ik ook regelmatig hoor: “Zo ben ik nu eenmaal..”, een opmerking die impliceert dat je niet daadwerkelijk naar jezelf wilt kijken, laat staan iets aan jezelf wilt veranderen! Maar nu is het moment aangekomen om jezelf in de ogen te kijken en te zeggen: “Ja, dit ben ik wel, dit doe ik wel. En ik wil niet zo zijn…” Dit is een bijzonder moedige en vaak pijnlijke stap. Het gevolg is dat je die pijn die je al zo lang hebt weggeduwd eindelijk echt begint te voelen.

Stap 2: Je zelfkennis vergroten

De volgende stap is het onderzoeken van dit gevoel. Wat voel je nu zo precies, wat zo pijn doet? En wat denk je er eigenlijk bij? Wanneer voel je het wel en wanneer niet? Wat is de trigger, wat zit eronder, enz. Hoe meer zicht je hebt op dit pijnlijke gevoel en hoe je ermee omgaat, hoe beter je het leert herkennen en hanteren. Deze fase krijgt veel aandacht tijdens de sessies. Tijdens de gesprekken krijg je steeds meer zicht op wat er nu speelt bij jou. Dit inzicht wordt verdiept door middel van allerlei mogelijke ervaringsgerichte oefeningen. En natuurlijk is het ook belangrijk om andere strategieën te leren en uit te proberen, zodat je beter om kunt gaan met de trigger en met je gevoelens. Hoe precies, dat is uniek voor ieder persoon.

Stap3: Aanvaarden en zelfcompassie

Zo begin je meer grip te krijgen op dit pijnlijke gevoel en begin je langzamerhand te aanvaarden dat het nu eenmaal zo is. Jij bent er, en je hebt van binnen dit deel van jou dat zo’n pijn doet en waardoor je zo reageert. Fijn is het niet, maar zo is het nu eenmaal, op dit moment. Bij deze stap is zelfcompassie   heel belangrijk. Er vindt dan ook een verschuiving plaats van het afweren van dit gevoel naar het zorgen voor deze pijn. Alsof het een klein kindje is dat jouw liefde en zorg nodig heeft. Deze verschuiving vindt diep van binnen plaats, vaak op een (bijna) onbewust niveau.

Zodra je dit nare oude gevoel begint te aanvaarden, begint het helen. Diep van binnen komt een verwerkingsproces op gang dat gevoed wordt met jouw liefde en zorg. Je maakt als het ware voor het eerst echt contact met deze kant in jou. Je kunt het in de ogen kijken, vragen wat het nodig heeft en het in de armen sluiten… Ook deze fase kan goed begeleid worden tijdens de sessies, al is dit echt het terrein van counseling en therapie.

Het resultaat

Ik heb verandering nu beschreven als een lineair proces, maar uiteraard is de werkelijkheid complex. Vaak bestaat het pijnlijke gevoel, het obstakel, uit allerlei lagen die je 1 voor 1 afpelt. Soms maak je grote stappen, soms val je weer even terug. Maar al struikelend en rondtrekkend in cirkels kom je steeds dichter bij de kern en vindt uiteindelijk de diepe heling plaats. Je merkt dat doordat je diep van binnen meer rust ervaart, meer welzijn. Dit hele proces is niet altijd makkelijk, maar zeker altijd heel waardevol en bevredigend. En zoals ik eerder schreef, je krijgt meer energie, meer vrijheid in je gedrag en meer levensvreugde.